Судар бичгийн хүрээлэн Шинжлэх ухааны хүрээлэн БНМАУ-ын шинжлэх ухааны академи (1961-1990) Монгол улсын шинжлэх ухааны академи - 1991 оноос хойш эдүгээ хүртэл

Тавдугаар ботид салбарын хөгжлийн түүхэн үйл явцыг харуулсан архивын баримт, мэдээлэл, түүхэн зураг, шинжлэх ухаан технологийн салбар хийгээд төрийн өмчит эрдэм шинжилгээний байгууллагуудын хөгжлийг харуулсан гэрэл зураг, бодит баримт, салбарын томоохон зүтгэлтэн, нэрт эрдэмтдийн тухай баримт мэдээлэл зэргийг багтаан түүхэн альбом хэлбэрээр олон нийтэд хүргэхийг хичээсэн болно. Монгол Улсын шинжлэх ухааны хөгжлийн түүхэн замналаас өнөөгийн бидний ухаарч суралцах үнэ цэнтэй сургамжийг дараах хэдэн санаанд багцалж илэрхийлэх боломжтой юм.
Нэгдүгээрт, түүхэн цаг үе бүрийн төр засаг, эрдэмтэн мэргэдийн ажил үйлсээр дамжин өнөөгийн бидний үед өвлөгдөж ирсэн эрдэм ухааныг хөгжүүлэх түүхэн уламжлал бол Орчин үеийн ардчилсан Монгол Улсад шинжлэх ухааны бие даасан тогтолцоо олон улсын жишиг, хандлагыг багтаан шингээж, өөрийн гэсэн өнгө төрхтэй хөгжихийн үндэсний хорс суурь болно.
Хоёрдугаарт, үе үеийнхний ухамсар, сэтгэлгээгээр дамжин монголчуудын ухаан бодолд шингэж, төрийн бодлогоор бодитой хэрэгжиж ирсэн эрдэм ухааныг эрхэмлэн дээдэлдэг язгуур зарчмыг чандлан баримталж, төрийнхөө ой санамжийг шинжлэх ухааны мэдлэгээр тэтгэн, түмэн олондоо эрдэм ухаанаар үйлчилж, нийгмээ соён гэгээрүүлэхийн төлөө хичээж ажиллах нь түүхээр өвлогдсон бидний нандин өв юм.
Гуравдугаарт, түүхийн бүхий л үед эрдэмтэн мэргэдийн бүтээж үлдээсэн мэдлэг, технологийн сан хөмрөг, тэр бүрийг шингээж хураасан судар шастир, түүхэн сурвалж, үйлдвэрлэлийн салбарууд, нутгийн маань газар шороонд ил, далд хадгалагдан буй эд өлгийн дурсгалууд, байгалийн баялаг, хүн зоны маань сэтгэлгээ, ёс суртахуун, зан заншлын шигшиж Өвлөгдсөн үнэт зүйлс зэрэг нь өнөөгийн бидний судлан шинжлэх ширгэшгүй ундарга, орчин үеийн олон шинжлэх ухааны дагнасан болон салбар дундын судалгааны амин чухал хэрэглэгдэхүүн байсаар байх болно.
Дөрөвдүгээрт, түүхэн үе бүрд ажилласан эрдэм шинжилгээний байгууллага, эрдэмтэн судлаачид маань Монгол Улсынхаа хөгжил дэвшлийн түүхэнд баларшгүй ул мөрөө үлдээж, үе үеийнхний залгамж холбооны алтан хэлхээг бүтээжээ. Эл амин холбоо, алтан хэлхээг тасалж гэмтээвэл Монголын шинжлэх ухааны эрдэнийн суваргыг сэвтээхэд хүргэх уучилшгүй том алдаа болно.

Монгол Кирил