Номзүй (хуудас: 304-307)

Мэндчилгээ Удиртгал Өмнөх үг НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ. ШИНЖЛЭХ УХААНЫ ХҮРЭЭЛЭН 1.1. Шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн зорилт, үйл ажиллагаа
1.2. Шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн дэргэд байгуулагдсан комисс, товчоо, зөвлөл, хэвлэл 1.3. Эрдэм шинжилгээний боловсон хүчний бэлтгэл, сургалт 1.4. Шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн гадаад үйл ажиллагаа ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ. БАЙГАЛИЙН УХААНЫ СУДАЛГАА, ЧИГЛЭЛ 2.1. Газар зүй, геологи, ботаник болон бусад салбарын судалгаа 2.2. Хөдөө аж ахуйн тасаг, түүний үйл ажиллагаа 2.3. Фото зураг 2.4. Химийн лаборатори ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ. НИЙГМИЙН УХААНЫ СУДАЛГАА, ҮР ДҮН 3.1. Түүхийн тасаг, түүхийн судалгаа 3.2. Дуун ухааны кабинет, судалгааны ажил 3.3. Нийгмийн ухааны бусад судалгаа 3.4. Номын сан 3.5. Архив 207 3.6. Музей ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ. ШИНЖЛЭХ УХААН, ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН ХҮРЭЭЛЭН 4.1. Шинжлэх ухаан, дээд боловсролын хүрээлэн байгуулагдсан, бүтэц зохион байгуулалт, гадаад харилцаа 4.2. Шинжлэх ухаан, дээд боловсролын хүрээлэнгийн боловсон хүчний бэхжилт 4.3. Шинжлэх ухаан, дээд боловсролын хүрээлэнгийн үйл ажиллагаан, эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил Төгсгөл Хавсралт Түүхийн үйл явдлын товчоон Номзүй

Бүтээлийн хоёрдугаар боть он цагийн хувьд 1930-1960-аад оны хоорондох гучин жилийг хамарч байгаа бөгөөд энэ үед тухайн цагийн нийгэм, соёлын хөгжлийн шаардлагад нийцүүлэн Судар бичгийн хүрээлэнг 1930 оноос Шинжлэх ухааны хүрээлэн, 1957 оноос Шинжлэх ухаан, дээд боловсролын хүрээлэн болгон өөрчлөн зохион байгуулсан байдаг.
Түүхийн энэ зурвас үед "улс төрийн хэлмэгдүүлэлт", "нэг хүнийг тахин шүтэх явдал", "сэхээтний төөрөгдөл", "намч биш ажил явууллага", "намын эсрэг бүлэг" гэх зэрэг олон таагүй үйл явдал манай улсад өрнөж, шинжлэх ухааны салбарын боловсон хүчний хөгжилд ноцтой хор хохирол учруулсан хэдий ч Монголын шинжлэх ухааны байгууллага бүтэц, зохион байгуулалт, материаллаг бааз суурийн хувьд бэхжин, үндэсний эрдэмтэн судлаачидтай болж хөгжсөнийг судалгааны түүхэн баримтуудад тулгуурлан бүтээлийн эл ботид дэлгэрэнгүй гаргажээ.
Түүхэн хөгжлийн явцаар Шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн харьяанд байсан Улсын нийтийн номын сан, Улсын музей, Улсын архив бие даан хөгжих нөхцөл бүрдсэн тухай, Сурах бичгийн комисс, Нэр томьёоны байнгын комисс, Орон нутаг судлах товчоо, Улс орны түүх судлах сайн дурын сурвалжлагчдын бүлгэм, Лекцийн товчоод улс орны нийгэм, соёл, боловсролын хөгжилд үнэтэй хувь нэмрийг оруулсан тухай, хуучны ном зохиолыг судлан боловсруулах, орчуулах, хэвлэн нийтлэх ажлыг өргөн хүрээтэй зохион байгуулсан тухай, Шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн удирдлага эрдэм шинжилгээний мэргэжилтэй боловсон хүчнийг сургаж бэлтгэх ажил бодит ахиц гарч, 1960 он гэхэд тус улсад шинжлэх ухааны доктор 5, байгалийн ухаанаар дэд эрдэмтэн 56, нийгмийн ухааны дэд эрдэмтэн 44- тэй болсон тухай, шинжлэх ухааны олон салбар бие даан хөгжих хөрс суурь бүрэлдсэн тухай зэрэг өргөн хүрээтэй асуудлуудыг судлан боловсруулж энэ ботийг туурвижээ.

Монгол Кирил