Надаас "Мэдлэг, чадвар хоёрын аль нэгийг нь сонго" гэвэл би чадварыг нь сонгох болно. Учир нь мэдлэг хоцрогддог бол харин чадвар хэзээ ч хоцрогддоггүй юм. Хэзээ ч хоцрогдолгүйгээр үнэ цэнээ хадгалж ирсэн чадвар бол уран илтгэх чадвар мөн.

Уран илтгэх чадвар ба байлдан дагуулалт -- Уран илтгэгчид тавигдах эхний шаардлага -- Уран илтгэгчийн баримтлах үндсэн гурван зарчим -- Үг сонголт -- Үгээ бичгээр бэлдэх -- Товчхон үгээр гол санаагаа хүргэх -- Бусдын дайралтаас үгээрээ өөрийгөө хамгаалах -- Өөрийн гэсэн илтгэх арга барилд суралцах -- Биеийн хэлэмжийг ашиглах нь -- Нүдээрээ ярих -- Дуу хоолойг хэрхэн яриандаа зөвөөр ашиглах -- Бэлтгэлийн үнэ цэнийг ухаарах нь -- Илтгэл ур чадвар би хичээл зүтгэл -- Үүрд үлдэх үг

... Ном бол эрдэм мэдлэг гэгчг бороог асгаруулах үүл юм. Оюун санаандаа байгаа үрийг хэрхэн услан ургуулах нь үүлнээс хэр зэрэг борооны ус асгаруулж чадах үгүйгээс хамаардаг билээ. Мэдлэг гэгч бороог ихээр оруулж чадвал өөрийн давуу талыг олж мэддэг. Давуу талаа ойлгосон хүн дандаа давуу байдаг...,

Эртний зэрлэг хүн шиг олны өмнө гарч ярихдаа хашгирч, сүрт дайчин эрийн дүр үзүүлэх гэж оролддог хүн эрүүл саруул ухаантай, зориг ихтэй хүнийг бодвол юмны гадна талыг хараад унаж тусаж явдаг юм. Эрүүл саруул ухаанаа элдэв зүйлд бохирдуулахгүй хайрлаж явахын тулд гадна талыг хараад дурлахгүй байх хэрэгтэй.
Аливаа үйл явдлын цаад утга учрыг нь нарийн нягтаар дүгнэж чадахгүй байваас биеэ байгаагаасаа дээгүүр тавиад яваандаа төөрөлдеж орхидог. Төөрөгдөл нь хүнийг сэтгэлгээний хувьд бүрэн боловсорч чадаагүйг илтгэдэг ба сэтгэлгээний хувьд боловсорч чадаагүй хүн эд хөрөнгө, мөнгөний өмнө мухар сохроор сехддөг хүмүүжил олж авахдаа амархан байдаг юм.
Гэвч түрүүвч нь дүүрэн хүн бүхнийг дийлдэггүй бөгөөд харин оюун ухааны хувьд боловсорч чадсан нь бусдыгаа байлдан дагуулж, мэдлэг чадварын онгод хийморь болсон хүчит үгээрээ олныг хүндэтгэлийг хүлээн авах онцгой гойд тавилантай байдаг. Хүний мэдлэг, чадвар бухнийг татах увдисыг өөртөө хадгалдаг. Үүрд үлдэж чадах үгийг мэдлэг, чадвараар гажигдаж, дутагдахын зовлонг мэддэггүй хүн л хэлдэг бөгөөд үгнийх нь утга төгс, урам зоригтой байдал нь ихийг хийх хүчин чадалтайг нь илтгэдэг.
Эрт цагт баян хүний дээд зэргийн уран чадвар нь ядуу боолоо загнах байсан бол эрт цагт болон одоо цагт ч оюун ухааны өндөр түвшинд хүрсэн хүмүүсийн уран чадвар нь цэцэн мэргэн ухааныг илтгэсэн үг сонгож хэлэх явдал юм. Хүнээс өөр хэн ч үгээр нэгнээ өөд татах тавилангүй билээ.

Монгол (Кирил)